Governors, Governor Generals, Viceroys of India
Lord Canning, Liton, Rippon Pic Courtesy : wikimedia
भारत के गवर्नर जनरल (या, 1858 से 1947 तक, भारत के वायसराय और गवर्नर जनरल) भारतीय उपमहाद्वीप पर ब्रिटिश राज का पद था। गवर्नर जनरल ऑफ द प्रेसीडेंसी ऑफ फोर्ट विलियम के पद को रेगुलातिंग एक्ट 1773 में सृजित किया गया था। 1947 में जब भारत और पाकिस्तान को आजादी के बाद वायसराय की पदवी को हटा दिया गया, परन्तु दोनों नई रियासतों में गवर्नर-जनरल के पद को 1950 (भारत के संविधान) और 1956 (पाकिस्तान के संविधान)तक रखा गया.
फोर्ट विलियम प्रेसीडेंसी के गवर्नर (बंगाल), 1774-1833
नाम गवर्नर (से लेकर)
वॉरेन हेस्टिंग्स 1773-1785(मुख्य कार्य – Regulating Act of 1773, Supreme Court,Asiatic Society of Bengal, Bhagwat Gita का अंग्रेजी अनुवाद )
लार्ड कॉर्नवॉलिस 1786-1793
(निचली और उपरी अदालतें,संस्कृत कॉलेज,स्थाई बंदोबस्त बंगाल व बिहार 1793,कार्नवालिस कोड,सिविल सर्विस )
सर जॉन शोर 1793-1798
(चार्टर एक्ट 1793)
सर अलर्ड क्लार्क(कार्यकारी) 1798-1798
रिचर्ड वेलेजली 1798-1805
(चौथा एंग्लो मैसूर युध्ह १७९९ (टीपू सुल्तान शहीद हुए ),फोर्ट विलियम कॉलेज कोलकाता , मद्रास प्रेसीडेंसी का निर्माण 1801 , सहायक संधि )
मार्कस कॉर्नवॉलिस (एक्टिंग) 1805-1805
सर जॉर्ज बारलो, बीटी(कार्यकारी) (कार्नवालिस के मृत्यु के बाद) 1805-1807
(सिपाही विद्रोह वेल्लोर १८०६ )
द लॉर्ड मिंटो 1807-1813
(चार्टर एक्ट १८१३)
लार्ड हेस्टिंग्स 1813-1823
(तृतीय एंग्लो मराठा वॉर १८१६-१८१८, बम्बई प्रेसीडेंसी १८१८ , रय्यत वारी , महल वारी सिस्टम )
जॉन ऐडम्स(कार्यकारी) 1823-1823
द लॉर्ड एमहर्स्ट 1823-1828
विलियम बटरवर्थ बेले(कार्यकारी) 1828-1828
लार्ड विलियम बेन्टिक 1828-1833
(बंगाल सती प्रथा उन्मूलन १८२९, चार्टर एक्ट १८२९)
द लॉर्ड एमहर्स्ट 1823-1828
विलियम बटरवर्थ बेले(कार्यकारी) 1828-1828
लार्ड विलियम बेन्टिक 1828-1833
(बंगाल सती प्रथा उन्मूलन १८२९, चार्टर एक्ट १८२९)
भारत के गवर्नर-जनरल, 1833-1858
लोर्ड विलियम बेंटिक 1833-मार्च 1835
सर चार्ल्स मेटकाफ , बीटी(कार्यकारी) मार्च 1835- मार्च 1836
द लॉर्ड ऑकलैंड मार्च 1836- फ़रवरी 1842
द लॉर्ड एलेनबरो फ़रवरी 1842-1844
विलियम विल्बरफोर्स बर्ड(कार्यकारी) 1844-जुलाई 1844
सर हेनरी हार्डिंग[ जुलाई 1844-जनवरी 1848
द अर्ल ऑफ डलहौजी जनवरी 1848 -फ़रवरी 1856
(डॉक्ट्रिन ऑफ़ लैप्स , चार्ल्स वुड्स डिस्पैच,बम्बई से ठाणे के बीच रेलवे लाइन , पोस्ट ऑफिस एक्ट १८५४,पी डब्लू,डी , रूरकी इंजीनियरिंग कॉलेज )
सर चार्ल्स मेटकाफ , बीटी(कार्यकारी) मार्च 1835- मार्च 1836
द लॉर्ड ऑकलैंड मार्च 1836- फ़रवरी 1842
द लॉर्ड एलेनबरो फ़रवरी 1842-1844
विलियम विल्बरफोर्स बर्ड(कार्यकारी) 1844-जुलाई 1844
सर हेनरी हार्डिंग[ जुलाई 1844-जनवरी 1848
द अर्ल ऑफ डलहौजी जनवरी 1848 -फ़रवरी 1856
(डॉक्ट्रिन ऑफ़ लैप्स , चार्ल्स वुड्स डिस्पैच,बम्बई से ठाणे के बीच रेलवे लाइन , पोस्ट ऑफिस एक्ट १८५४,पी डब्लू,डी , रूरकी इंजीनियरिंग कॉलेज )
द विस्काउंट कैनिंग फ़रवरी 1856-नवम्बर 1858
(बम्बई , कलकत्ता, मद्रास यूनिवर्सिटी १८५७ , १८५७ का विद्रोह , भारत सर्कार अधिनियम १८५८, विधवा पुनर्विवाह १८५६)
(बम्बई , कलकत्ता, मद्रास यूनिवर्सिटी १८५७ , १८५७ का विद्रोह , भारत सर्कार अधिनियम १८५८, विधवा पुनर्विवाह १८५६)
* उपरोक्त सभी ईस्ट इंडिया कंपनी द्वारा नामित थे
भारत के गवर्नर जनरल और वायसराय, 1858-1947
द विस्काउंट कैनिंग नवम्बर 1858 मार्च 1862द अर्ल ऑफ एल्गिन मार्च 1862 नवम्बर 1863
सर जॉन लॉरेंस, बीटी जनवरी 1864 जनवरी 1869
द अर्ल ऑफ मेयो जनवरी 1869 फ़रवरी 1872
सर जॉन स्ट्रेची(कार्यकारी) फ़रवरी 1872 फ़रवरी 1872
द लॉर्ड नेपियर(कार्यकारी) फ़रवरी 1872 मई 1872
लॉर्ड नॉर्थब्रुक मई 1872 अप्रैल 1876
द लॉर्ड लिटन अप्रैल 1876 जून 1880
मार्कस ऑफ रिपन जून 1880 दिसम्बर 1884
( फर्स्ट फैक्ट्री एक्ट १८८१, वर्नाकुलर प्रेस एक्ट हटाया १८८२, इल्बेर्ट बिल विवाद )
द अर्ल ऑफ डफरिन दिसम्बर 1884 दिसम्बर 1888
द मार्कस ऑफ लैंसडाउन दिसम्बर 1888 अक्टूबर 1894
द अर्ल ऑफ एल्गिन अक्टूबर 1894 जनवरी 1899
द लॉर्ड कर्जन ऑफ केडलस्टोन जनवरी 1899 नवम्बर 1905
* उपरोक्त सभी विक्टोरिया द्वारा नामित थे
द अर्ल ऑफ मिंटो नवम्बर 1905 नवम्बर 1910
* उपरोक्त एडवर्ड 7 Edward VII द्वारा नामित
लॉर्ड हार्डिंग ऑफ पेनशर्ट्स नवम्बर 1910 अप्रैल 1916
द लॉर्ड चेम्सफोर्ड अप्रैल 1916 अप्रैल 1921
...................... more at http://notesonline.in/2016/11/05/general-governor-generals-viceroys-india/
Comments
Post a Comment